Polyp đại tràng

Bệnh polyp đại tràng là tình trạng tổn thương nhỏ lành tính có hình dạng như khối u. Tuy nhiên, với một số người, polyp có thể phát triển thành ác tính và dẫn đến ung thư. Sớm nhận biết triệu chứng và điều trị kịp thời là cách bảo vệ cơ thể khỏi những biến chứng nguy hiểm từ bệnh.

1. Polyp đại tràng là gì?

Polyp đại tràng là tình trạng các tổ chức tân sinh được tạo ra do sự tăng sinh tổ chức quá mức phát triển thành khối u lồi vào trong lòng đại tràng. Phần lớn polyp đại tràng là tổ chức lành tính, không phải là ung thư. Đồng thời, bệnh Polyp trực tràng khá thường gặp, đặc biệt là ở người trên 50 tuổi. Tuy nhiên, người trẻ tuổi cũng có nguy cơ mắc polyp đại tràng nên không thể xem thường bệnh này.

Hình ảnh polyp đại tràng được phát hiện qua nội soi

Một số lưu ý:

• Polyp là 1 bệnh lý khá phổ biến (30-50% ở người trưởng thành)
  
  
• Không phải tất cả các Polyp đều trở thành ung thư
  
  
• Một polyp phải mất rất nhiều năm để có thể trở thành ung thư (10 năm)
  
  
• Polyp có thể được loại bỏ một cách nhanh chóng và an toàn

Dịch tễ học:

• Polyp gặp ở cả nam và nữ, các nước công nghiệp, phụ thuộc vào chế độ ăn và môi trường sinh sống như: ăn nhiều chất béo, nhiều thịt đỏ, ít chất xơ, hút thuốc lá hoặc có béo phì.
  
  
• Tuổi: ít gặp trường hợp ung thư đại tràng ở người dưới 40 tuổi. Cần có chương trình tầm soát ung thư đại tràng cho mọi người trên 50 tuổi.

Polyp đại tràng do phòng khám cung cấp

• Di truyền - gia đình: có mối liên hệ theo di truyền. Cần cung cấp thông tin cho bác sĩ các trường hợp polyp đại tràng của những người trong gia đình, nhất là các trường hợp mắc ung thư đại tràng.
  
  
• Thuốc lá và alcohol: làm tăng nguy cơ mắc polyp hoặc ung thư đại tràng lên 20% so với những người không có hút thuốc lá hoặc uống rượu bia.
  
  
• Việc dùng Aspirin hoặc thuốc kháng viêm không Steroid (NSAID), thức ăn giàu Canxi có khuynh hướng có lợi trong việc chống lại sự phát triễn của ung thư đại tràng.

2. Phân loại

Bệnh viêm đại tràng - khiến bạn ăn uống không ngon

Polyp tăng sản: thường kích thước nhỏ, nằm ở đoạn cuối của ruột già (đoạn đại tràng sigma, trực tràng). Không có khả năng chuyển thành ác tính.

Polyp dạng tuyến tăng sản: Hầu hết không phát triễn thành ung thư, mặc dù có tiềm năng chuyển thành ung thư. Các u có chiều hướng gia tăng kích thước, phì đại các tuyến sẽ dễ chuyển thành ung thư.

Polyp ác tính: khi mô học có sự hiện diện của tế bào tiền ung thư hoặc tế bào ung thư.

Phổ biến nhất là polyp tăng sản và polyp dạng tuyến tăng sản (Adenomatous).

3. Chẩn đoán

Thường sẽ không hoặc ít có triệu chứng, phát hiện khi sàng lọc thăm khám qua nội soi đại tràng. Đôi khi kiểm tra XN phân có máu hoặc chụp XQ bụng có bơm thuốc cản quang.

Ngày nay, nội soi đại tràng vẫn được xem là phương tiện chẩn đoán hữu hiệu do cung cấp cái nhìn trực tiếp về hình thái học, niêm mạc ruột và khối polyp, hoặc những điểm xuất huyết, loét.

Khi nào loại bỏ polyp đại tràng?

Có những lý do sau: Do ung thư đại tràng là nguyên nhân thứ 2 gây tử vong tại Mỹ, chiếm 14% các TH tử vong do ung thư

Có khả năng ngăn ngừa bằng chương trình tầm soát với các polyp có khả năng hóa ác

Do đó, việc loại bỏ polyp nên thực hiện và thông qua thủ thuật nội soi đại tràng đối với những khối u kích thước nhỏ bằng phương pháp đốt nhiệt, thắt cuống, hoặc kẹp cắt. Việc loại bỏ polyp này thường không gây đau, tuy nhiên BN cần được an thần trong quá trình thủ thuật. Với các trường hợp polyp to hoặc khả năng gây xuất huyết, việc chỉ định mổ cắt polyp được đề ra.

4. Biến chứng sau khi loại bỏ polyp có thể gặp:

Chảy máu hoặc thủng đại tràng là những biến chứng thường gặp, tuy nhiên tỉ lệ rất thấp 1/1.000 TH nội soi. Việc cầm máu có thể thực hiện nhanh chóng bằng đốt nhiệt thông qua nội soi đại tràng. Để tránh tình trạng xuất huyết, hạn chế sử dụng các thuốc có ảnh hưởng đến chức năng máu như Aspirin, giảm đau có ibuprofen, naproxen trong vòng 2 tuần. Chỉ nên sử dụng giảm đau Acetaminophen. Cần kiểm tra, tái khám định kỳ nhằm đánh giá kết quả cũng như thảo luận về kết quả sinh thiết có được.

5. Dự phòng polyp đại tràng

Có khoảng 25-30% các trường hợp nội soi đại tràng sau 3-5 năm phát hiện lại polyp sau khi đã loại bỏ. Do đó, cần nội soi đánh giá – khảo sát định kỳ đại tràng mỗi sau 3-5 năm.

Khảo sát tình trạng polyp đại tràng trong toàn bộ gia đình nhằm phát hiện sớm và toàn bộ những người trên 50 tuổi. Và những người có nguy cơ cao nên khảo sát khi 40 tuổi.

BS TRỊNH TRUNG TIẾN