Hướng dẫn cách bảo vệ Sức khỏe khi Ô nhiễm không khí

Ô nhiễm không khí là nguyên nhân gây tử vong sớm, khiến bệnh tim và phổi nặng hơn, các triệu chứng hô hấp gia tăng, góp phần gây ra các vấn đề sức khỏe đặc biệt là trẻ em và người già. Do đó mỗi người cần biết cách bảo vệ sức khỏe khi ô nhiễm môi trường, khí thải bụi mịn đang xuất hiện dày đặc.

1. Ô nhiễm không khí là gì?

Theo các chuyên gia, ô nhiễm không khí là quá trình nhiều tác nhân hóa học, vật lý hoặc sinh học làm thay đổi các đặc tính tự nhiên của không khí mà con người đang hít thở ở trong nhà hoặc ngoài trời. Các chất gây ô nhiễm được chứng minh gây ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng bao gồm:

• Hạt vật chất, hay còn gọi là bụi mịn (PM);
  
• Ozone (O3);
  
• Nitơ dioxide (NO2);
  
• Sulfur dioxide (SO2).

Đặc biệt, những hạt vật chất có đường kính nhỏ hơn 10 và 2,5 micron (PM10 và PM2,5) có nguy cơ gây ra rủi ro cho sức khỏe con người bằng cách xâm nhập sâu vào đường phổi và đi vào máu, dẫn đến các bệnh lý về tim mạch và hệ hô hấp. Vào năm 2013, Cơ quan Nghiên cứu Ung thư của WHO (IARC) đã phân loại ô nhiễm không khí ngoài trời và các hạt vật chất bụi mịn thuộc nhóm chất gây ung thư.

Các hạt PM10 và PM2.5 có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe do có thể xâm nhập sâu vào hệ hô hấp và tuần hoàn.

2. Ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào

Hầu như tất cả mọi người đều tiếp xúc với không khí bị ô nhiễm. Mặc dù rất nhiều biện pháp đang được thực hiện để cải thiện chất lượng không khí, tuy nhiên tác động bất lợi cho sức khỏe từ ô nhiễm không khí vẫn tồn tại ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó bao gồm cả những khu vực phát triển. Cụ thể, các nước châu Âu dù đã giảm phát thải bụi mịn PM10 nhưng phần lớn dân cư sinh sống ở đô thị thuộc các nước châu Âu đều bị phơi nhiễm với hóa chất độc hại trong không khí có nồng độ cao hơn giá trị trung bình hàng năm WHO đưa ra.

Ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến tất cả mọi người và là nguyên nhân gây tử vong do các bệnh không truyền nhiễm đứng hàng thứ hai, chỉ xếp sau hút thuốc lá. Theo thống kê của WHO năm 2016, tại khu vực Châu Âu có hơn 550 ngàn trường hợp tử vong do ảnh hưởng chung của ô nhiễm không khí từ môi trường trong nhà và ngoài trời. Tiếp xúc ngắn hoặc dài hạn với ô nhiễm không khí xung quanh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả trẻ em lẫn người lớn.

• Ở trẻ em, ảnh hưởng của việc hít khí chất lượng kém có thể ức chế tăng trưởng phát triển và giảm chức năng của phổi, gây nhiễm trùng đường hô hấp và làm bệnh hen suyễn trở nên nặng hơn.
  
  
• Đối với người lớn, thiếu máu cơ tim cục bộ và đột quỵ là nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong sớm do ô nhiễm không khí ngoài trời.

Một số nghiên cứu về các tác động khác của ô nhiễm không khí cũng cho thấy mối liên hệ đến bệnh tiểu đường, vấn đề rối loạn não bộ ở trẻ em (chẳng hạn như học kém, chậm phát triển, tự kỷ, thiếu tập trung, hoặc tăng động) và tình trạng thoái hóa thần kinh ở người lớn (bao gồm cả bệnh Alzheimer).

3. Hướng dẫn cách bảo vệ sức khỏe khi ô nhiễm không khí

1. Đeo khẩu trang đạt tiêu chuẩn chất lượng cản bụi mịn do cơ quan chức năng chứng nhận, ôm kín tối ưu gương mặt, có gọng mũi và van thở lọc 1 chiều khi ra đường (không phải khẩu trang y tế thông thường); Để bảo vệ sức khỏe khi ô nhiễm môi trường, cụ thể là tránh khói từ các phương tiện giao thông, bụi từ các công trình xây dựng hoặc các mùi hắc khó chịu, bác sĩ khuyến cáo người dân:
   Cập nhật thông tin chất lượng không khí từ các nguồn tin cậy để chủ động phòng ngừa, bảo vệ sức khỏe khi ô nhiễm môi trường;
   
   
2. Từ bỏ và tránh xa khói thuốc lá;
   

3. Thường xuyên vệ sinh phòng ở và nhà cửa, dọn dẹp thông thoáng môi trường sống;

4. Đặc biệt, bệnh nhân có vấn đề về hô hấp không nên ra ngoài vào thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng nếu không thật sự cần thiết. Người bệnh hen và phổi tắc nghẽn mạn tính cần phải tuân thủ và duy trì uống thuốc hàng ngày theo chỉ định của bác sĩ nhằm bảo vệ sức khỏe khi ô nhiễm môi trường không khí.

Nếu các dấu hiệu khó chịu trở nặng thì nên yêu cầu bác sĩ kê toa tăng liều thuốc giãn phế quản. Khi phát hiện triệu chứng đợt cấp, khó thở thì cần liên lạc ngay với nhân viên y tế để được hỗ trợ, hướng dẫn giải pháp khắc phục và cấp cứu, tránh gây nguy hiểm tính mạng vì ảnh hưởng của ô nhiễm không khí.

Nguồn: Euro.who.int và Ncbi.nlm.nih.gov

Xem thêm: 10 DẤU HIỆU CẢNH BÁO SỚM BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG