Tai biến mạch máu não (Đột quỵ) là bệnh thường gặp ở người có tuổi. Bệnh thường để lại những di chứng nặng nề cho người bệnh, biến họ trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Trong các thống kê về bệnh tật của OMS, tai biến mạch máu não được coi là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu của 54/57 nước có thống kê. Trên 40 nước, tai biến mạch máu não được coi là một trong ba nguyên nhân gây tử vong cao nhất.
1. Định nghĩa Tai biến mạch máu não
Theo Tổ chức y tế thế giới tai biến mạch máu não (Đột quỵ) được định nghĩa như sau:
+ Biểu hiện các rối loạn về chức năng thần kinh như hôn mê, liệt nửa người, nói đớ, nuốt bị sặc. xuất hiện nhanh, đột ngột.
+ Các rối loạn chức năng này thường tồn tại quá 24 giờ.
+ Các khám xét và thăm dò đã loại trừ nguyên nhân sang chấn thương sọ não.
+ Dựa vào tiến triển của bệnh theo thời gian trong 2 đến 3 tuần đầu người ta phân tai biến mạch máu não ra 5 loại như sau:
2. Tai biến mạch máu não có biểu hiện gì?
Trên thực tế người bị tai biến mạch máu não có 2 dạng thường gặp là nhũn não (nhồi máu não) và xuất huyết não, cả 2 dạng này đều có những biểu hiện chung sau đây:
3. Nguyên nhân của tai biến mạch máu não
Trên thực tế rất khó xác định nguyên nhân gây ra tai biến mạch máu não, với phương tiện chẩn đoán hiện đại là CT-Scan chúng cũng chỉ có thể xác định được dạng tai biến mạch máu não là nhồi máu não hay xuất huyết não chứ chưa xác định được nguyên nhân gây ra tai biến mạch máu não.
Về mặt lý thuyết người ta nhận thấy xuất huyết não hay chảy máu trong là do vỡ động mạch ở não (có thể do huyết áp cao làm vỡ động mạch não hoặc do vỡ mạch máu não bị dị dạng bẩm sinh).
Nhũn não ( nhồi máu não) thường mạch máu não bị tắc nghẽn. Sự tắc nghẽn này do nhiều lý do trong đó có liên quan đến xơ vữa động mạch, một số bệnh tim mạch tạo ra cục máu đông trong tim theo dòng máu lên não làm tắc động mạch não.
4. Một số vấn đề cần lưu ý trong chăm sóc người bị tai biến mạch máu não
5. Phòng ngừa tai biến mạch máu não và phòng ngừa tai biến tái phát
6. Sơ cứu bệnh nhân Tai biến mạch máu não
LƯU Ý ĐẶC BIỆT: TBMMN là một cấp cứu y tế khẩn cấp. Vì vậy khi phát hiện các dấu hiệu báo động TBMMN, cần chuyển ngay tới các cơ sở y tế gần nhất sẽ giúp giảm tỷ lệ tử vong và tàn phế. Nếu được cấp cứu đúng thời điểm giờ vàng (3 - 4,5 giờ đầu) bằng các thuốc tiêu huyết khối đường tĩnh mạch, hoặc trong cửa sổ 6 giờ đầu áp dụng lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học đối với các bệnh nhân tai biến nhồi máu não thì khả năng cứu sống cũng như hạn chế được di chứng càng cao.
Cần gọi người trợ giúp và ngay lập tức gọi xe cấp cứu. Trong thời gian chờ hỗ trợ, cần theo dõi chặt chẽ để kịp thời phát hiện các thay đổi bất thường về tình trạng của người bệnh. Nếu có bất cứ dấu hiệu suy giảm ý thức nào, hoặc bệnh nhân có dấu hiệu nôn mửa, cần đặt bệnh nhân sang tư thế nằm nghiêng an toàn.
Tư thế nằm nghiêng an toàn (hay còn gọi là tư thế hồi sức cấp cứu) là tư thế nhằm bảo vệ đường thở của bệnh nhân, cũng lựa chọn tốt nhất trong việc đảm bảo an toàn cho bệnh nhân. Ở người bệnh hôn mê, khi nằm ngửa, lưỡi sẽ bị tụt xuống họng, gây cản trở, bít tắc đường thở. Nếu bệnh nhân nôn trong khi đang nằm ngửa và ý thức không hoàn toàn tỉnh táo, sẽ dễ dàng hít phải các chất nôn vào phổi, gây tắc đường thở hoặc suy hô hấp, rất nguy hiểm. Do đó cần đặt bệnh nhân nằm nghiêng về một bên để các chất nôn dễ dàng thoát ra ngoài.
Nếu bệnh nhân bất tỉnh hoặc lơ mơ nhưng còn thở bình thường: Nên đặt bệnh nhân ở tư thế nằm nghiêng an toàn hoặc nằm ngửa, nhưng cần theo dõi kỹ. Nếu bệnh nhân nôn mửa, cần chuyển ngay bệnh nhân sang tư thế nằm nghiêng, tránh sặc chất nôn vào đường hô hấp. Lập tức gọi cấp cứu, đưa người bệnh tới bệnh viện.
Nếu bệnh nhân còn tỉnh:
• Hỗ trợ bệnh nhân nằm ở một tư thế thoải mái nhất và theo dõi phản ứng của bệnh nhân.
• Lập tức gọi cấp cứu, đưa người bệnh tới bệnh viện.
Theo Sức khỏe và Đời sống
Được thành lập năm 1998, Phòng khám Binh Minh đã phát triển vượt bậc với nhiều chuyên khoa sâu như: Tim mạch, Thần kinh, Tiêu hoá, Gan mật, Nội tiết -Tiểu đường, Thận tiết niệu, Nam khoa, Phụ sản, Cơ xương khớp, Tai mũi họng...
Thạc sĩ - Bác sĩ Lê Trọng Luân, P.Trưởng Khoa Thần kinh - Bệnh viện Bạch Mai, Uỷ viên Ban chấp hành hội Thần kinh học Việt Nam. Lịch khám hàng tuần tại Phòng khám Đa khoa Bình Minh: Thứ 2, 3, 4, 5, 7 từ 8h đến12h.
Xem thêm: