Liệt mặt do lạnh

Liệt mặt do lạnh là một chứng bệnh rất hay gặp vào những đợt lạnh đầu mùa hoặc những ngày rét đậm. Người bệnh tự nhiên tỉnh dậy thấy mình bị liệt hẳn một nửa bên mặt và rất kinh ngạc về điều này. Các thuốc chống liệt mặt sẽ có tác dụng trong các trường hợp mắc bệnh này.

Sự vận động cơ mặt do một dây thần kinh chi phối là dây thần kinh số VII. Nếu dây thần kinh này bị liệt hoặc bị mất chức năng thì mặt sẽ bị liệt luôn. 

Có nhiều giả thiết về hiện tượng liệt mặt do lạnh nhưng người ta thường cho là nhiệt độ lạnh làm co mạch nuôi dưỡng dây thần kinh nên làm dây thần kinh mất chức năng. Đồng thời, lạnh còn làm viêm vô khuẩn những tế bào trong vùng phân bố. Hiện tượng viêm vô khuẩn gây ra phù và chèn ép thần kinh càng làm cho liệt nặng nề.

Để trả lại chức năng cho dây thần kinh số VII, chúng ta cần tác động vào chính những khâu mà bệnh lý gây ra. Trong đó các thuốc chống viêm mạnh, các thuốc giãn mạch tỏ ra có hiệu quả tức thời. Còn các thuốc làm tăng tính dẫn truyền thần kinh và tái tạo sợi thần kinh có tác dụng cải thiện chậm hơn nhưng lại mang tính hiệu quả triệt để lâu dài.

1. Thuốc chống viêm

Các thuốc chống viêm sử dụng ở đây phải là các thuốc chống viêm mạnh. Những thuốc này hoặc là phải ức chế sự hóa ứng động của bạch cầu hoặc là phải ức chế các chất trung gian hóa học của viêm như prostaglandin. Có ba thuốc đáp ứng được yêu cầu nàylà: Acetyl salicylic (aspirin), betamethason và dexamethason.

2. Thuốc tăng dẫn truyền thần kinh

Thuốc tăng dẫn truyền thần kinh tỏ ra có ưu điểm trong vấn đề điều trị liệt dây VII do lạnh. Vì lúc này dây thần kinh có thể bị mất một phần hay toàn phần chức năng dẫn truyền nên mới gây ra hiện tượng liệt. Nếu như chúng ta có thể phục hồi được chức năng dẫn truyền thì coi như giải quyết được khâu trọng yếu, cho dù nguyên nhân gây ra có là gì. Thuốc khá điển hình và được cho là có tác dụng ưu thế là galatamin.

3. Thuốc giãn mạch

Cơ chế gây bệnh là co mạch hay là rối loạn vận mạch nên các thuốc giãn mạch đã tác dụng vào cơ chế này. Tuy nhiên, việc dùng thuốc cần thận trọng. Nếu chúng ta dùng bất kỳ một loại thuốc giãn mạch nào mà không có sự lựa chọn có thể sẽ làm cho bệnh nặng thêm. Vì giãn mạch quá mức có thể gây ra phù tiến triển ở những mô đang bị tổn thương. Nó càng làm cho dây VII chậm hồi phục. Trong các thuốc giãn mạch chỉ nên chọn các thuốc chẹn canxi có ưu thế trên mạch máu của hệ thống đầu mặt cổ. Đại diện điển hình có thể xem xét đó là vinpocetine.

Hiệu quả tiếp theo là mạch máu được giãn ra và tăng cường nuôi dưỡng cho vùng thiếu máu. Bên cạnh đó, thuốc còn có tác dụng chống viêm nhưng yếu, cũng là một điểm lợi được khai thác trong bệnh lý liệt mặt. Khi dùng hết sức chú ý tới tình trạng hạ huyết áp, rối loạn giấc ngủ, chóng mặt và buồn nôn.

Ngoài ra, trong bệnh liệt dây VII còn có thể dùng thêm một số thuốc khác như thuốc tăng tái tạo bao thần kinh, các chất chống gốc tự do, các vitamin nhóm B đặc biệt là vitamin B1, các thuốc lợi tiểu nhẹ nếu bệnh nhân có phù rõ, các kháng sinh bổ trợ nếu có nhiễm khuẩn. Việc phối hợp thuốc như thế nào người bệnh cần đi khám và thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ.

Sưu tầm